Grzyby shimeji to jedne z najbardziej cenionych grzybów kuchni azjatyckiej, które coraz częściej goszczą również na polskich stołach. Są nie tylko wyjątkowo smaczne, ale także zdrowe i łatwe w przygotowaniu. W tym artykule znajdziesz wszystko, co musisz wiedzieć o grzybach shimeji.
Czym są grzyby shimeji?
Grzyby shimeji (łac. Hypsizygus tessulatus) pochodzą z Azji Wschodniej, zwłaszcza z Japonii, Korei i Chin. Charakteryzują się drobnymi, kulistymi kapeluszami oraz długimi, cienkimi nóżkami, które rosną w kępach. Wyróżnia się dwie główne odmiany:
- Bunapishimeji (białe shimeji) – o jasnym kolorze i delikatniejszym smaku.
- Bunashimeji (brązowe shimeji) – o intensywniejszym smaku przypominającym nieco orzechy.
Bunashimeji – to oficjalna nazwa odmiany brązowych grzybów shimeji (Hypsizygus tessulatus). Spotkasz się również czasem z nazwami handlowymi typu „Brown Shimeji”, „Hon-shimeji” lub „Bunapi Brown”.
Bunapishimeji lub Bunapi shimeji – to oficjalna nazwa odmiany białych grzybów shimeji, będących jaśniejszą wersją Bunashimeji. Zwyczajowo używana jest także nazwa „White Shimeji” lub po prostu „Bunapi”.
Nazwa „Hokto” to jedynie nazwa japońskiego producenta grzybów (marka handlowa), a nie odmiana grzyba. Hokto może produkować zarówno Bunashimeji (brązowe), jak i Bunapishimeji (białe).
Właściwości odżywcze grzybów shimeji
Grzyby shimeji są bogate w błonnik, witaminy z grupy B, witaminę D, żelazo, potas, fosfor i cynk. Są niskokaloryczne, co czyni je idealnym dodatkiem do diety odchudzającej. Wspierają odporność, poprawiają metabolizm i mają właściwości przeciwzapalne.
Smak i zapach grzybów shimeji
Shimeji cechuje subtelny, delikatnie orzechowy smak z lekko słodką nutą. Zapach tych grzybów jest przyjemny, łagodny i lekko ziemisty, dzięki czemu świetnie komponują się w wielu potrawach.
Jak przygotować grzyby shimeji?
Przed przyrządzeniem grzyby shimeji wystarczy delikatnie oczyścić z ewentualnych zabrudzeń za pomocą miękkiej szczoteczki lub wilgotnej ściereczki. Najczęściej spożywa się je po krótkim przesmażeniu lub duszeniu, choć świetnie smakują również pieczone, gotowane lub dodane do zup.
Jak przechowywać grzyby shimeji?
Grzyby shimeji należy przechowywać w lodówce, najlepiej w oryginalnym opakowaniu lub owinięte w papierowy ręcznik. Zachowują świeżość przez około 7 dni. Można je również mrozić – wówczas zachowają swoje właściwości nawet przez kilka miesięcy.
Do czego używać grzybów shimeji?
Grzybki shimeji są idealne jako dodatek do:
- Zup azjatyckich (np. ramen, miso)
- Potraw stir-fry
- Omletów i jajecznic
- Makaronów i risotto
- Sałatek
Ich uniwersalny smak pozwala na eksperymentowanie w kuchni zarówno azjatyckiej, jak i europejskiej.
Hodowla grzybów Shimeji
Shimeji uprawiane są najczęściej metodą przemysłową, choć możliwa jest też amatorska hodowla w domu. Proces uprawy przebiega następująco:
1. Przygotowanie podłoża
- Grzyby shimeji najlepiej rosną na specjalnie przygotowanym podłożu, najczęściej składającym się z trocin drzew liściastych (bukowych, dębowych), wzbogaconych otrębami ryżowymi, pszennymi lub kukurydzianymi.
- Podłoże musi być dokładnie wysterylizowane (parą wodną lub autoklawowane), by uniknąć zakażeń innymi mikroorganizmami.
2. Inokulacja (zaszczepienie)
- Po wystudzeniu podłoża zaszczepia się je grzybnią (mycelium) shimeji, która najczęściej pochodzi z profesjonalnych laboratoriów.
- Zaszczepione podłoże pakuje się do specjalnych perforowanych worków lub plastikowych pojemników.
3. Inkubacja
- Worki lub pojemniki przechowuje się przez kilka tygodni (3-5 tygodni) w ciemności, w temperaturze około 20-25°C, przy wilgotności na poziomie 70-80%. W tym czasie grzybnia intensywnie przerasta podłoże.
4. Owocnikowanie
- Po zakończeniu fazy inkubacji obniża się temperaturę do około 15-18°C i zwiększa wilgotność (80-95%).
- Podczas owocnikowania, konieczny jest dostęp świeżego powietrza i światła rozproszonego (grzyby nie wymagają silnego światła, wystarczy im oświetlenie naturalne lub sztuczne o niskim natężeniu).
- W tej fazie pojawiają się pierwsze widoczne owocniki, które rosną w charakterystycznych kępach.
5. Zbiór
- Zbiory można prowadzić, gdy kapelusze osiągną około 2-3 cm średnicy, a łodyżki będą miały długość około 5-8 cm.
- Grzyby ścina się ręcznie całymi kępami, delikatnie odrywając od podłoża lub odcinając nożem.
6. Powtarzanie cyklu
- Po zbiorach podłoże można wykorzystać jeszcze raz lub dwa razy, choć za każdym razem owocniki są nieco mniejsze i mniej obfite. W komercyjnych uprawach zwykle stosuje się podłoże jednorazowo.
Uprawa w domu (amatorska)
- Gotowe zestawy do uprawy domowej (growkity) zawierają odpowiednio przygotowane i zaszczepione podłoże. Wystarczy zapewnić grzybom optymalne warunki (temperatura pokojowa, wilgotność, dostęp świeżego powietrza), aby cieszyć się własnymi plonami.
Taki proces uprawy gwarantuje optymalny rozwój grzybów shimeji oraz ich wysoką jakość i bezpieczeństwo spożycia.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania o grzyby shimeji:
Najlepiej spożywać je po krótkiej obróbce termicznej – smażeniu, gotowaniu lub pieczeniu.
Grzyby shimeji najlepiej smażyć przez 5–7 minut na odrobinie oliwy lub oleju sezamowego, aż będą złociste.
Nie zaleca się jedzenia grzybów shimeji na surowo, ponieważ mają wtedy gorzki smak, który zanika podczas obróbki termicznej.
Shimeji mają delikatny, lekko orzechowy smak z subtelną, słodką nutą.
Shimeji najlepiej oczyścić delikatnie szczoteczką lub wilgotną ściereczką. Nie należy ich moczyć w wodzie, ponieważ szybko chłoną wilgoć.
Idealnie sprawdzają się w kuchni azjatyckiej, ale można ich używać także do risotto, makaronów, omletów, zup czy sałatek.
Tak, shimeji są bezpieczne dla dzieci, ale zaleca się ich podawanie po ukończeniu pierwszego roku życia, odpowiednio przygotowane termicznie.
Mają łagodny, lekko ziemisty, subtelny zapach.
Przechowuj w lodówce, najlepiej w papierowym ręczniku lub oryginalnym opakowaniu.
Tak, można je mrozić – wcześniej warto je oczyścić i lekko zblanszować lub usmażyć, by zachowały najlepszą jakość po rozmrożeniu.